ÖABT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

EFSANE Ustûre, rivayet , söylence, menkıbe, legend gibi isimlerle anılan bu anlatılar gerçek ya da hayalî bir şahıs, yer, olay hakkındaki daha çok dünyevî anlatılardır. Kalıplaşmış bir üslûbu biçimi olmayan bu anlatılar kısa, sözlü, nesir anlatılardır. Efsane, rivayet, anız, erbek gibi isimlerle de anılır. Efsane masal, destan ve hikâyeye göre kısa içinde abartma ve olağanüstülükler bulunan kısa anlatılardır. Efsane coğrafî alana uygun, gerçek olduğuna inanılan bir hikâyedir. Efsanelerde bir tabiatüstü olma durumu da görülür. Efsaneler bir olayın oluş nedenini açıklamak, varlık ve coğrafyayı millîleştirmek, gelenekleri geçerli kılmak gibi işlevler üstlenir. Özel bir anlatıcısı yoktur. Herkes anlatabilir. Konuşma diliyle anlatılır, belirli bir şekilleri yoktur, kısa anlatılardır. Bir veya birkaç motif ihtiva ederler. Anlatmanın merkezinde inanç unsuru vardır. Efsaneyi anlatan da dinleyen de efsanenin gerçek üzerine kurulu olduğunu bilir. Efsaneler şahıs, yer ve hadiseler

MİT İnsanın, kendisini, evreni, yaratılışı tanımladığı kolektif metinlerdir. Mit, kuşaktan kuşağa yayılan, toplumun düş gücü etkisiyle zamanla biçim değiştiren, tanrılar, tanrıçalar, evrenin doğuşu vb.yle ilgili, imgesel, alegorik bir anlatımı olan halk öyküsü. Mit gerçekten hayale, kutsal rivayetlere kadar her şeyi içerebilir. Mit, kutsal bir öyküyü; en eski zamanda, “başlangıçtaki” masallara özgü zamanda olup bitmiş bir olayı anlatır. Başlangıç; evrenin ve âlemin yaratılışıyla ilgilidir.     Kozmogonik mitler: Evrenin nasıl oluştuğunu anlatan mitlerdir.     Teogonik mitler: Tanrıların nereden geldiklerini anlatan mitlerdir.     Antropogonik mitler: İnsanların nereden geldiklerini ya da nasıl oluştuklarını anlatan mitlerdir.     Eskataolojik mitler: İnsanın ve dünyanın geleceğini konu edinen mitlerdir. Bu türden olan mitler Türk mitolojisindeki en az gelişmiş mitlerdir. Malinowski mitleri şu şekilde sınıflandırır: · Kökene ilişkin mitler · Büyüye ilişk

HALK EDEBİYATININ KAYNAKLARI Halk edebiyatının kaynaklarını çeşitli şekillerde sınıflandırmak mümkündür. Kimi araştırmacılar maddî kültür ögelerinin de bu kaynaklar arasında sayılabileceğini belirtmişlerse de bu kaynaklar halk edebiyatının değil halk biliminin kaynaklarıdır. Dolayısıyla halk edebiyatının iki temel kaynağı vardır: 1.    SÖZLÜ KAYNAKLAR      Kaynak kişiler: Anlatıcılar, ağıtçılar, masalcılar...      Ürünün kendisi      Toplu kaynaklar: Düğün, bayram vb. törenleri seremoniler.      Münferit kaynaklar 2.    YAZILI KAYNAKLAR a)    Çin kaynakları Hun, Gök-Türk, Uygur gibi başlıklar altında toplanan bu bölümlerde söz konusu Türk toplumlarının, devletlerinin ya da büyüklü-küçüklü boylarının öncelikle ortaya çıkışları anlatılır. Menşe’leriyle ilgili rivayetlere de yer verilir. Daha sonra eğer devlet kurmuşlar ise o açıklanır. Çinle yaptıkları münasebetlere özellikle büyük yer ayrılmıştır. Bundan sonra mutlaka sosyal hayatları, hükümdarlarının taşıdıkları unv